PODZIAŁ MAJĄTKU PO ROZWODZIE – co trzeba wiedzieć?

RĘKOJMIA ZA WADY ORAZ GWARANCJA W PRAWIE CYWILNYM

TERMINY ORAZ PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ W PRAWIE CYWILNYM

KONTAKTY RODZICA Z DZIECKIEM

JAK SKORZYSTAĆ Z POMOCY SPOŁECZNEJ?

1. Uprawnieni
   Z pomocy społecznej mogą skorzystać: • osoby z polskim obywatelstwem, które mieszkają i przebywają w naszym kraju, • cudzoziemcy, którzy mieszkają i przebywają w Polsce, a dzięki zezwoleniu mogą: • osiedlać się, • być rezydentem długoterminowym państw Unii Europejskiej (UE), • mieszkać przez określony czas: • jako uchodźca (z odpowiednim statusem), • w ramach ochrony uzupełniającej, • w ramach zgody na pobyt tolerowany, • obywatele państw członkowskich UE i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), którzy mieszkają i przebywają w Polsce, • ich rodziny, które mają tutaj prawo pobytu lub stałego pobytu.
   Pomoc społeczną mogą dostać osoby i ich rodziny, których dotyczy: • ubóstwo, • sieroctwo, • bezdomność, • bezrobocie, • niepełnosprawność, • długa lub ciężka choroba, • przemoc w rodzinie, • handel ludźmi, • macierzyństwo lub wielodzietność, • bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, • trudności w integracji – jeśli jesteś cudzoziemcem i masz w Polsce status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy w związku z określoną sytuacją (art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach), • trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, • alkoholizm lub narkomania, • zdarzenie losowe lub sytuacja kryzysowa, na przykład pożar, lokalna powódź, wypadek, • klęska żywiołowa lub ekologiczna.
2. Niezbędne dokumenty
   Jeśli chcesz otrzymać pomoc, przygotuj następujące dokumenty: • dokument potwierdzający twoją tożsamość (dowód osobisty, paszport lub inny), • skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub jego książeczkę zdrowia, • dokumenty, które poświadczają twoje dochody: • decyzję, na podstawie której dostajesz: • rentę, • emeryturę, • świadczenie przedemerytalne, • zasiłek przedemerytalny,
   • emeryturę pomostową, • nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, • uposażenie w stanie spoczynku, • rentę socjalną, • dowód, że dostajesz świadczenie: ostatni odcinek renty, emerytury lub podobne dokumenty, • zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości wynagrodzenia, które dostajesz, bo jesteś: • zatrudniony, • pracujesz na umowę zlecenia, umowę o dzieło lub umowę agencyjną, • dokumenty, które potwierdzają stopień niepełnosprawności, czyli orzeczenie o: • niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (orzeczenie zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności), • całkowitej niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji (orzeczenie lekarskie orzecznika ZUS), • całkowitej niezdolności do pracy (orzeczenie lekarskie orzecznika ZUS), • zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, • inne dokumenty (zależnie od sytuacji twojej i rodziny), które mogą mieć wpływ na prawo do świadczeń, na przykład: • zaświadczenie lub oświadczenie o okresie zatrudnienia (okresach, za które płacono składki na ubezpieczenie społeczne, oraz o okresach nieskładkowych), • decyzja o przyznaniu uprawnień kombatanckich, zaświadczenie o uprawnieniach kombatanckich lub legitymacja członka Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, • zaświadczenie z urzędu gminy lub oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego, • zaświadczenie lub oświadczenie o kontynuowaniu nauki w szkole podstawowej, szkole ponadpodstawowej, szkole wyższej, na kursach, • decyzja o: • uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, • utracie statusu osoby bezrobotnej, • przyznaniu lub odmowie przyznania (wznowieniu, wstrzymaniu, utracie, pozbawieniu): • prawa do zasiłku dla bezrobotnych, • świadczenia szkoleniowego, • stypendium, • dodatku aktywizacyjnego, • oświadczenie o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych lub poszukujących pracy, • decyzja ZUS o ustaleniu kapitału początkowego, • dowód opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne – jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą lub jesteś rolnikiem, • decyzje organów przyznających świadczenia pieniężne, • oświadczenie o stanie majątku, • dokumenty, które określają twój status – jeśli jesteś cudzoziemcem, • inne dokumenty, o które poprosi pracownik socjalny.
   Jeśli nie złożysz wymaganych dokumentów lub oświadczeń – nie dostaniesz świadczenia.
   Jeśli zgromadziłeś wszystkie niezbędne dokumenty złóż wniosek o przyznanie pomocy do właściwego ośrodka pomocy społecznej osobiście lub listownie.
3. Czas trwania postępowania
   Postępowania rozpoczyna się w momencie złożenia przez ciebie wniosku we właściwym OPS. Organ powinien załatwić sprawę bez zbędnej zwłoki jednak nie później niż w ciągi jednego miesiąca. Jeśli sprawa jest wyjątkowo skomplikowana organ ma dwa miesiące od złożenia wniosku.
   Po wydaniu decyzji o przyznaniu bądź odmowie przyznania świadczenia z pomocy społecznej organ przesyła ja na adres wskazany we wniosku.
4. Odwołanie od decyzji
   Jeśli decyzja nie będzie korzystna dla ciebie tj. jeśli OPS odmówi przyznania świadczenia istnieje możliwość złożenia odwołania do Samorządowego kolegium Odwoławczego za pośrednictwem ośrodka, który wydał decyzję. Termin na złożenie odwołania do 14 dni od otrzymania decyzji.

CO POWINNO ZNALEŚĆ SIĘ W POZWIE DO SĄDU?

Pozew jest szczególnym pismem procesowym, który rozpoczyna postępowanie sądowe. Przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego szczegółowo określają niezbędne elementy tego pisma. Oprócz wymagań zwykłego pisma procesowego musi on spełniać warunki szczególne właściwe dla siebie. Sporządzając pozew należy mieć na uwadze art. 187 k.p.c. (wymagania szczególne dla pozwu) oraz art. 126 k.p.c. (wymagania każdego pisma procesowego).
Szczególne wymagania dla pozwu określa art. 187 k.p.c.. Zgodnie z § 1 tego artykułu są to:

1. dokładne określone żądanie pozwu; 2. oznaczenie wartości przedmiotu sporu jeżeli pozew składany jest w sprawie o prawa majątkowe. Jeżeli powód żąda oznaczanej kwoty pieniężnej wartością przedmiotu sporu jest ta kwota i nie ma wówczas potrzeby podawania wartości przedmiotu sporu; 3. oznaczenie daty wymagalności roszczenia; 4. przytoczenie faktów uzasadniających żądanie. Chodzi o przytoczenie tych faktów (opisanie sytuacji), z których powód wywodzi swoje roszczenie; 5. przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających właściwość sądu – tylko w razie takiej konieczności 6. podanie informacji czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązana sporu, a jeżeli strony takiej próby nie podjęły wyjaśnienie dlaczego;
   Dodatkowe elementy jakie mogą znaleść się w pozwie oznaczone są w § 2 art. 187 k.p.c. Różnica w stosunku do wymagań określonych w § 1 polega na tym, że elementy wskazane w § 2 pozew tylko może zawierać. Są to następujące elementy:
2. wniosek o zabezpieczenie powództwa; 2. wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności; 3. wniosek o przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda; 4. pozostałe wnioski służące przygotowaniu rozprawy, w tym w szczególności: – wniosek o wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych – wniosek o dokonanie oględzin; – wniosek o polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w posiadaniu pozwanego potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin; – wniosek o zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.
   Oprócz tych szczególnych wymagań pozew powinien spełniać wymagania właściwe dla pisma procesowego określone w art. 126 k.p.c. tj.:
3. oznaczanie sądu, do którego pozew jest skierowany; 2. oznaczenie imion i nazwisk lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych wraz z oznaczeniem miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron; 3. oznaczenie rodzaju pisma (pozew); 4. numer PESEL lub NIP albo numer KRS powoda; 5. dowody na poparcie przytoczonych okoliczności oraz fakty które chcemy udowodnić za pomocą tych dowodów; 6. podpis; 7. wymienienie załączników; 8. pełnomocnictwo jeżeli pozew jest wnoszony przez pełnomocnika (chyba że pozew jest wnoszony w elektronicznym postępowaniu upominawczym).

POMOC W PRZYPADKU PRZEMOCY DOMOWEJ.

Ofiary przemocy domowej mogą skorzystać z pomocy specjalistów na terenie Miasta Gorzowa Wlkp.:

– Gorzowskie Centrum Pomocy Rodzinie – Sekcja ds. Przemocy w rodzinie, tel. 95 715 13 36,

– Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, tel. 957 214 160,

– Ośrodek Interwencji Kryzysowej tel. 957 214 215,

– Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” – Bezpłatna infolinia 800 120 002.

Warto podkreślić, że osoby dotknięte przemocą domową mogą wystąpić do sądu z wnioskiem o zobowiązanie sprawcy przemocy domowej do opuszczenia mieszkania na podstawie art. 11 a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

Zgodnie z w/w przepisem:

1. Jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.

2. Sąd rozpoznaje sprawę w trybie przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.) o postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. Staje się ono wykonalne z chwilą ogłoszenia i może być zmienione lub uchylone w razie zmiany okoliczności.

3. Do wykonania obowiązku orzeczonego na podstawie ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika.

Przez przemoc w rodzinie należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Przemoc domowa może przybierać różne formy – przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna.

Forma przemocy domowej jest również znęcanie się fizyczne lub psychiczne:

– znęcanie fizyczne może polegać m.in. na biciu, rzucaniu przedmiotami, głodzeniu, odmawianiu pożywienia czy napojów, zmuszaniu do przebywania na zimnie, poleceniu wykonywania upokarzających czynności, wyrzucaniu z domu, wyrywaniu włosów, przypalaniu papierosem,

– znęcanie psychiczne polega na: wyszydzaniu, upokarzaniu, znieważaniu, straszeniu, kierowaniu gróźb bezprawnych, wyzywaniu, sprowadzania do mieszkania osób nieakceptowanych przez domowników. 

Za znęcanie się psychiczne lub fizyczne nad osoba najbliższą grozi odpowiedzialność karna. Zgodnie z art. 207 kodeksu karnego:

§ 1. kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 1a. kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. jeżeli czyn określony w § 1 lub 1a połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 3. jeżeli następstwem czynu określonego w § 1-2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca

podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Osoba pokrzywdzona powinna złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Warto podkreślić, iż osoba pokrzywdzona może skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej w ramach której prawnik sporządzi projekt wniosku o nakazanie opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy domowej oraz projekt zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Dodatkowo prawnik sporządzi wniosek o ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika z urzędu oraz udostępni listę podmiotów działających na terenie Miasta Gorzowa Wlkp., które udzielają wsparcia osobom dotkniętym przemocą domową.

ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH ORAZ POMOC PRAWNA Z URZĘDU

1. ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH

            Zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwolnienia od kosztów sądowych może domagać się osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek.

            Sąd może zwolnić osobę fizyczną od kosztów sądowych w całości lub w części. Osoba zwolniona przez sąd od kosztów sądowych nie uiszcza opłat sądowych oraz nie ponosi wydatków albowiem obciążają one tymczasowo Skarb Państwa. Sąd może udzielić zwolnienia od kosztów sądowych w części, gdy dana osoba fizyczna jest w stanie ponieść tylko część kosztów sądowych. Częściowe zwolnienie od kosztów sądowych może polegać na zwolnieniu od poniesienia albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty, albo niektórych opłat lub wydatków. W praktyce częściowe zwolnienie od kosztów sądowych wiązało się będzie z obowiązkiem uiszczenia opłat lub poniesienia wydatków w takiej wysokości, która nie objętej przyznanym zwolnieniem. Należy jednak pamiętać, że uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.

            O zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub części może wnosić osoba fizyczna, która wykaże w złożonym oświadczeniu, że nie jest ich w stanie ponieść bez uszczerbku koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek. Z uwagi na to, składając wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub części obligatoryjnie do wniosku należy dołączyć oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osobowy ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Przedmiotowe oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru, który można otrzymać w siedzibie sądów lub pobrać formularz znajdujący się na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-pism-procesowych-w-postepowaniu-cywilnym Oświadczenie obejmuje następujące informacje:

• dane osoby składającej wniosek,
• stan rodzinny wnioskodawcy, uwzględniający liczbę osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym ze wskazaniem rodzaju stosunku łączącego wskazane osoby z wnioskodawcą,
• posiadany majątek, w tym nieruchomości, oszczędności, papiery wartościowe i inne prawa majątkowe, wierzytelności oraz wartościowe ruchomości,
• dochody i źródła utrzymania wnioskodawcy i osób pozostających z wnioskodawcą we wspólnym gospodarstwie domowym,
• zobowiązania i stałe wydatki, np. kredyty, pożyczki, alimenty, czynsze najmu, koszty ponoszone na mieszkanie i opłaty eksploatacyjne, koszty leczenia.

Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych składa się w sądzie, w którym sprawa ma zostać wytoczona lub już się toczy na piśmie lub ustnie do protokołu. Treść wniosku powinna zawierać oznaczenie sądu oraz sygnaturę sprawy, w której składany jest wniosek wraz ze wskazaniem czy wniosek dotyczy zwolnienia od kosztów sądowych w całości czy w części. W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca powinien przytoczyć okoliczności świadczące o tym, że nie jest on w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie będzie wiązało się z narażeniem na taki uszczerbek. Należy zatem w uzasadnieniu wniosku opisać szczegółowo sytuację życiową, majątkową, rodzinną oraz zdrowotną, wskazując przy tym, m.in. wysokość uzyskiwanego dochodu, wysokość kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, w tym opłat eksploatacyjnych, ewentualnie kosztów związanych z leczeniem lub rehabilitacją, informację o kredytach lub pożyczkach. Do wniosku oprócz wspomnianego powyżej oświadczenia o stanie rodzinnych, majątku, dochodach i źródłach utrzymania należy również dołączyć dowody na poparcie okoliczności wskazanych w uzasadnieniu wniosku. Dowodami takimi mogą być przykładowo zaświadczenie o dochodach, zaświadczenia z urzędu pracy, umowy kredytowe, umowy pożyczki, dokumentacja medyczna, umowa najmu. Ponadto, należy pamiętać o własnoręcznym podpisaniu wniosku. Złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych jest wolne od opłaty sądowej.

W razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strona nie może ponownie domagać się zwolnienia powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku. Ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych okolicznościach podlega odrzuceniu. Na odrzucenie wniosku nie przysługuje zażalenie.

1. POMOC PRAWNA Z URZĘDU

Zgodnie z art. 117 § 1 kodeksu postępowania cywilnego strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub w części, może domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego. Ponadto, zgodnie z art. 117 § 2 kodeksu postępowania cywilnego osoba fizyczna niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych może domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

W myśl przywołanych powyżej przepisów wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego lub adwokata może złożyć zarówno osobą, która została zwolniona z kosztów sądowych w całości lub części, jak również osoba która takiego zwolnienia nie uzyskała. Warunkiem ustanowienia przez sąd pełnomocnika z urzędu w sytuacji, gdy wniosek składa osoba, która nie została uprzednio zwolniona z kosztów sądowych w całości lub części jest złożenie oświadczenia, z którego wynika, że sytuacja życiowa i majątkowa nie pozwala na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Wniosek o ustanowienie radcy prawnego lub adwokata powinien być złożony w sądzie, w którym sprawa się toczy lub ma zostać wytoczona. Wniosek może zostać złożony na piśmie lub ustnie do protokołu. Osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swojego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła ten wniosek sądowi właściwemu. Do wniosku o ustanowienie radcy prawnego lub adwokata obowiązkowo należy dołączyć oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, o którym mowa w części I niniejszego opracowania. Jeżeli wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest składany jednocześnie z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych wówczas należy złożyć przedmiotowe oświadczenie w jednym egzemplarzu.  Treść uzasadnienia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego powinna obejmować analogiczne informacje, jak uzasadnienie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowym. Winna zatem zawierać informacje o sytuacji życiowej, majątkowej, rodzinnej oraz zdrowotnej wnioskodawcy. W uzasadnieniu wniosku wskazać należy przy tym, m.in. wysokość uzyskiwanego dochodu, wysokość kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, w tym opłat eksploatacyjnych, ewentualnie kosztów związanych z leczeniem lub rehabilitacją, informację o kredytach lub pożyczkach, a zatem wszystkie te okoliczności, które świadczyć będą o niemożności pokrycia kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Ponadto, należy pamiętać o tym, że o uwzględnieniu wniosku o ustanowieniu pełnomocnika nie decydują wyłącznie względy majątkowe strony, ale również stopień skomplikowania sprawy i jej zawiłość albowiem sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział radcy prawnego lub adwokata w sprawie uzna za potrzebny. Z uwagi na to, w treści uzasadnienia wniosku należy również zawrzeć informację świadczące o tym, że strona nie jest w stanie samodzielnie reprezentować swoich praw w postępowaniu przed sądem. Podstawą oddalenia wniosku nie może być przy tym skorzystanie przez wnioskodawcę z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Kolejno, pamiętać również należy o własnoręcznym podpisaniu wniosku. Złożenie wniosku o zwolnienie od ustanowienie radcy prawnego lub adwokata jest wolne od opłaty sądowej.

O wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd, do którego został złożony wniosek zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych. Właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch tygodni, zawiadamiając o tym sąd. W zawiadomieniu wskazane jest imię i nazwisko wyznaczonego adwokata lub radcy prawnego oraz jego adres do doręczeń. We wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dopuszczalne jest imienne wskazanie adwokata lub radcy prawnego. Wówczas właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym radcą prawnym lub adwokatem, wyznaczy wskazanego przez stronę radcę prawnego lub adwokata. Pamiętać jednak należy, że zarówno sąd jak i organy samorządowe nie są związane wnioskiem strony w tym zakresie.

W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona nie może ponownie domagać się ustanowienia radcy prawnego lub adwokata, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku. Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych samych okolicznościach podlega odrzuceniu. Na postanowienie o odrzuceniu wniosku nie przysługuje zażalenie.

Wypadek przy pracy

1. Wypadek przy pracy – odszkodowanie od pracodawcy

Z roku na rok wzrasta liczba wypadków przy pracy. Zgodnie z danymi zgromadzonymi przez Główny Urząd Statystyczny liczna poszkodowanych w wypadkach przy pracy w roku 2015 wyniosła ogółem 87 622 osoby. Z zarejestrowanych danych wynika, że 86 824 osoby uległy wypadkom o lekkim skutku, 245 osób wypadkom z ciężkimi obrażeniami ciała natomiast 303 osoby wypadkom śmiertelnym.

W większości przypadków poszkodowany pracownik poprzestaje na uzyskaniu jednorazowego odszkodowania z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które nie zadośćuczyni w całości odniesionemu uszczerbkowi, gdyż jest ograniczone z mocy ustawy. W takim wypadku, jeżeli pracownik poniósł skodę z winy pracodawcy to znaczy w skutek jego zaniedbań, należy mu się odszkodowanie od pracodawcy. W niektórych sytuacjach, aby otrzymać odszkodowanie nie jest konieczna wina pracodawcy, wiąże się to z zaawansowaną techniką działania przedsiębiorstwa  tj. branż o wyższym stopniu zagrożenia jak kolej, górnictwo, firmy budowlane, przedsiębiorstwa energetyczne  czy wodociągowe. W takiej sytuacji pracodawca odpowiada niezależnie od winy, tj. na zasadnie ryzyka.

W orzecznictwie sądowym podnosi się, że możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od pracodawcy ma charakter uzupełniający. Pracownik może skutecznie wystąpić przeciwko pracodawcy dopiero po uzyskaniu świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego wypłacanego przez ZUS (tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 29 lipca 1998 r., sygn. akt II UKN 155/98).

Pracownik nie będzie mógł dochodzić odszkodowania na podstawie przepisów kodeksu cywilnego zanim nie zostaną rozpoznane jego roszczenia o jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy przyznawane przez ZUS.

W sytuacji wystąpienia przez pracownika z roszczeniami odszkodowawczymi z powodu szkody doznanej wskutek wypadku przy pracy, nie może w postępowaniu sądowym powołać się jedynie na fakt zaistnienia wypadku przy pracy, który stwierdzony został protokołem powypadkowym. Zobowiązany jest wykazać ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego, poniesioną szkodę oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a powstaniem szkody.

To na pracowniku spoczywa w tym wypadku ciężar dowodu (art. 6 k.c.). Kodeks cywilny określa jako podstawową zasadę odpowiedzialności na zasadzie winy. Opiera się ona na treści art. 415 k.c., w myśl którego – kto ze swej winy wyrządził drugiemu szkodę, jest zobowiązany do jej naprawienia.

Winą pracodawcy może być w szczególności zaniedbanie obowiązków związanych z zapewnieniem pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wskazać należy, że pracodawca odpowiada nie tylko za naruszenie przepisów bhp, ale także za złamanie ogólnych zasad bhp, wynikających z doświadczenia życiowego czy reguł bezpiecznego wykonywania określonego rodzaju pracy.

Odpowiedzialność pracodawcy może być też ukształtowana na zasadzie ryzyka tzn. niezależnie od jego winy. Wynika to bezpośrednio z art. 435 k.c., w myśl którego prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego zakładu, chyba że szkoda powstała wskutek siły wyższej lub wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi on odpowiedzialności.

Przepis ten będzie miał zastosowanie w szczególności do: zakładów energetycznych, firm transportowych, budowlanych, kopalni, hut itp. Pracodawcy ci wykorzystują w swoim interesie siły przyrody, które stanowią z istotne zagrożenie.

Podkreślić należy, że w procesie o odszkodowanie od pracodawcy, którego odpowiedzialność jako prowadzącego przedsiębiorstwo wprawiane w ruch siłami przyrody oparta jest na zasadzie ryzyka (art. 435 § 1 k.c.), nie należy ustalać, czy po stronie pracodawcy występuje wina lub bezprawne zaniedbanie w zakresie obowiązków dotyczących stworzenia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lutego 2002 r., sygn. akt I PKN 853/00). Nie ma zatem znaczenia, czy można przypisać pracodawcy winę, gdyż jego wina lub jej brak nie jest w tym przypadku przesłanką odpowiedzialności.

Okolicznościami, które mogą spowodować wyłączenie odpowiedzialności pracodawcy, są: siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą pracodawca nie odpowiada. Poprzez siłę wyższą należy tu rozumieć zdarzenie wyjątkowe, nadzwyczajne, którego zajście jest niemożliwe do przewidzenia i zapobieżenia. Przykładowo może to być pożar, uderzenie pioruna, powódź, wojna lub zamieszki wewnętrzne.

Jeżeli pracodawca jest odpowiedzialny za wypadek pracownika, jest on zobowiązany pokryć należne odszkodowanie z własnej kieszeni. W dzisiejszych czasach większość przedsiębiorstw jest ubezpieczona na takie wypadki i przenosi odpowiedzialność wypłaty odszkodowania na swojego ubezpieczyciela. W takiej sytuacji pracodawca nie odczuje negatywnych konsekwencji wypadku a pracownik nie musi obawiać się o swoje stanowisko pracy.

Karolina Berdowska

radca prawny

UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA – zmiany od marca 2020 r.

Instytucja upadłości konsumenckiej została wprowadzona przez ustawodawcę, aby pomóc osobom fizycznym, nie prowadzącym działalności gospodarczej, którzy stali się z różnych przyczyn niewypłacalni. Od marca 2020 r. istotnie zmieni się procedura dotycząca możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Dotychczas przepisy przewidywały, że:

1. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

2. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
1) w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli

postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,

2) ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono na podstawie przepisu art. 491²⁰ uchylenie planu spłaty wierzycieli,
3) dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli
– chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
3. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

4. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

5. Do wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego przez wierzyciela ust. 2–4 nie stosuje się.

Nowelizacja ustawy uchyliła powyższy przepis, co oznacza, że wprowadzone zmiany przewidują, że aktualnie każdy dłużnik może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej i to niezależnie od tego czy doprowadził do swojej niewypłacalności w sposób umyślny czy też w sposób nieumyślny (np. utrata pracy, choroba, śmierć drugiego małżonka). Kwestia przyczyny niewypłacalności nie będzie badana przez sąd (tak jak to miało miejsce dotychczas) na etapie rozpoznawania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a dopiero na kolejnym etapie tj. przy ustalaniu planu spłaty przez syndyka.  Nowe przepisy przewidują również zmiany w zakresie kręgu osób, które mogą skutecznie ogłosić upadłość konsumencką. W wyniku nowelizacji osoby zadłużone prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą traktowane w taki sam sposób jak konsumenci. Co oznacza, że również oni będą mogli złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Niezależnie od powyższego składając wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy liczyć się z licznymi konsekwencjami. W momencie rozpoczęcia postępowania upadłościowego syndyk przejmuje nadzór nad majątkiem dłużnika. Syndyk dokonuje likwidacji majątku dłużnika – nieruchomości (np. mieszkania) oraz ruchomości (np. samochodu). Dłużnik może również stracić część wynagrodzenia za pracę lub część emerytury. Ponadto, jeżeli upadłość ogłosi jeden z małżonków to automatycznie między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, zaś majątek wspólny wejdzie do masy upadłościowej. Co istotne w sytuacji, gdy mieszkanie dłużnika zostanie zlicytowane może on wnioskować o równowartość przeciętnego czynszu za okres od roku do dwóch lat, aby zabezpieczyć swoje potrzeby mieszkaniowe.

Należy pamiętać, że ogłoszenie upadłości z całkowitym umorzeniem zadłużenia występuję w praktyce bardzo rzadko. Dotyczy to sytuacji, gdy dłużnik jest osobą całkowicie niezdolną do pracy oraz nie posiada żadnego majątku. W praktyce większość wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej dotyczy sytuacji, gdzie dłużnicy wpadli w spiralę długów, zaciągali liczne pożyczki tzn. „chwilówki” i stracili kontrolę nad liczbą oraz wysokością zobowiązań. W takich sytuacjach niekiedy sądy oddalały wnioski o ogłoszenie upadłości konsumenckiej zarzucając dłużnikom rażące niedbalstwo po ich stronie. W wyniku wprowadzonych zmian sąd nie będzie już badał przyczyn niewypłacalności dłużnika, a w konsekwencji istotnie wzrośnie liczba ogłaszanych upadłości konsumenckich.

Decyzję o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy podejmować jednak z rozwagą oraz licząc się z licznymi konsekwencjami. Warto przez zainicjowaniem postępowania zasięgnąć fachowej porady prawnej, aby uzyskać pełną informację o przebiegu postępowania i jego skutkach. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest pierwszym etapem, kolejnym jest ustalenie planu spłaty przez syndyka i dopiero po jego zrealizowaniu może dojść do faktycznego oddłużenia dłużnika. Należy mieć na względzie, że postępowanie upadłościowe jest złożonym i długotrwałym procesem.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składa się na formularzu. Od wniosku należy uiścić opłatę sądową w wysokości 30 zł. Opłacony wniosek należy złożyć w Sądzie Rejonowym Wydziale Gospodarczym właściwym dla miejsca zamieszkania dłużnika.